Analyse: Venezuela is terminaal

Het einde van de “revolutie” van Venezuela is in zicht. De vraag van een groot deel van het volk om verlost te worden van een uitzichtloos bestaan en het ondraaglijk lijden neemt steeds meer toe. Maar wat is het alternatief?

Op naar een militaire staat

Net als voormalig president Chavez, die uiteindelijk overleed aan kanker, is zijn land ongeneeslijk ziek. Spoedig zal ook Venezuela uit haar lijden worden verlost. Het is nog onbekend of dit via euthanasie zal gebeuren, of dat er gekozen gaat worden voor een natuurlijk verloop. Intussen neemt de vraag van een groot deel van het volk om verlost te worden uit een uitzichtloos bestaan en het ondraaglijk lijden steeds meer toe. Maar wat is het alternatief?

Corruptie is cultuur

Corruptie is in Venezuela een cultuur die van generatie op generatie overgegeven wordt. Het zit in alle lagen van de bevolking en is de oorzaak van veel leed. Vanaf Chavez die zichzelf verrijkte tot miljardair tijdens zijn presidentschap, tot leden van de Guardia Nationaal die meewerken aan illegale smokkel van benzine en voedingswaar. Maar ook voor de revolutie was corruptie al een culturele erfenis. Zo heeft voormalig president Raúl Leoni (1964) 10 miljoen overheidsgeld gebruikt om onder andere de oprit naar zijn huis te laten opknappen, en werd in 2008 Wilson, een vertrouweling van Hugo Chavez, met 800.000 dollar aangehouden op een vliegveld van Argentinië. In de periode van Chavez is ruim 22 miljard overgemaakt naar buitenlandse bankrekeningen. De helft van dit geld is tot op heden nog nooit verantwoord of teruggevonden.

Het waardeloze geld.

Venezuela het land met de meeste olievoorraad van de wereld gaat momenteel gebukt onder een hyperinflatie. Sinds juli is de olieprijs met ruim 42 procent gedaald, gaan prijzen van producten soms wel dagelijks omhoog en is de valuta op de zwarte markt bijna 30 keer meer waard dan dat de overheid ervoor geeft. Daarnaast nemen de tekorten in basicproducten, medische producten en onderdelen toe. 

Het wordt geaccepteerd dat er uren besteed moeten worden in de wachtrijen voor supermarkten, dat er groten tekorten zijn, en dat er, door bijvoorbeeld een tekort aan medicijnen, onnodig veel mensen overlijden. Tussendoor groeit de macht van het leger en neemt de populariteit van president Maduro af met ongeveer dezelfde snelheid af als de waarde van de olie en de waarde van het geld. Het grootste bankbiljet van de ‘Bolivar Feurte’ ofwel de ‘Sterke Bolivar’ kent vandaag de dag omgerekend een waarde van 45 euro cent.

December gaat de boeken in als meest gewelddadige maand van dit jaar. De overvallen, en daarbij de dodelijke slachtoffers, nemen toe, daders worden zelden gepakt en als dat wel gebeurt komen ze terecht in de overvolle gevangenissen.

Op naar een militaire staat

Niet overal in Venezuela gaat het slecht. Bij het leger zit je bijvoorbeeld wel goed. Waar in de rest van het land mensen soms wel halve dagen wachten bij de supermarkt kennen de (hogere) militaire geen voedseltekorten. Voor een land wat afgelopen meer dan 100 jaar geen oorlog heeft gekend investeert de overheid ruim in de strijdkrachten. In 10 jaar is zijn het aantal generaals gegroeid van 50 naar 4500 en investeert Venezuela grofweg 6 miljard dollar per jaar aan nieuwe wapens (veelal uit Rusland waar ze een deal mee hebben gesloten voor 4 miljard in twee jaar). Dit is los van wat Venezuela investeert in nieuwe gebouwen en dergelijke.

Het leven van een militair is niet slecht. Onlangs, toen op 1 december het hele land 15 procent loonsverhoging kreeg, kregen de militairen 45 procent loonsverhoging. In totaal hebben militairen over de afgelopen 15 jaar ruim 500 procent loonsverhoging gekregen. In mei kocht de overheid 20.000 nieuwe personenauto’s voor militairen terwijl het normale volk in augustus maar 7 auto’s voor het gehele land mocht importeren. Waar veel bouwprojecten stil liggen krijgen militairen woningen aan zee aangeboden (3000 woningen dit jaar) en waar er geen bank meer een lening verstrekt kunnen militairen via hun eigen militaire bank een 100 procent lening krijgen op een financiering van een auto of woning.

Tussendoor groeit ook de politieke macht van het leger. Zo is op dit moment 1/3 van alle ministers en de helft van de gouverneurs militair of ex-militair. Ook de huidige vicepresident valt hier onder.

Oorlog kent Venezuela afgelopen eeuw niet, dus daar heeft president maduro zijn ruim 300.000 manschappen en 400.000 man militie niet voor nodig. Deze worden momenteel ingezet bij het nationaliseren van ‘kapitalistische’ bedrijven die gerund zouden worden door de ‘economische terroristen’ en bij het gewelddadig indammen van demonstraties. Er is dan al die tijd geen oorlog geweest, het leger was in de afgelopen 50 jaar wel zeven keer betrokken bij een coup d’etat (poging) . Met de keuzes van investeringen in het leger laat Maduro duidelijk zien waar zijn vrienden zijn.

Journalisten

Bij een onderdrukking zoals gaande is in Venezuela hoort natuurlijk het inperken van de persvrijheid. Venezuela is afgelopen jaar gestegen naar de 2e plek als land waar de kans het grootst is om als journalist aangevallen of vermoord te worden. Hierbij siert Venezuela de lijst onder de lijsttrekker Oekraïne maar wint de strijd met China en Libië. Terwijl Maduro blijft beweren dat het merendeel van de pers niet in handen is van de overheid, zijn afgelopen tijd bijna alle kranten opgekocht door de overheid of vrienden van de overheid. Door papiertekorten zijn andere kranten genoodzaakt te stoppen met printen. Kritische journalisten worden ontslagen, opgesloten of geïntimideerd. Media-outlets met een kritische toon krijgen torenhoge boetes en worden uitgemaakt voor mediaterroristen. Een wetsvoorstel ligt klaar waarin de coalitiepartij de macht krijgt om perskaarten uit te geven. Ook met vervelende Twitteraars weet Maduro wel raad. Afgelopen jaar zijn er minimaal zeven in de gevangenis beland.

Het eind is in zicht

Velen zien een default al een lange tijd aankomen maar doen er niets aan. Naast dat het vertrouwen in de revolutie nog groot is hielpen de protesten opgegeven moment ook niet meer. Critici en oppositieleiders werden gearresteerd en het volk neemt genoegen met repressie en gaf de strijd op.

Terwijl Venezuela afgelopen week de laagste financiële rating ooit kreeg, de wachtrijen voor de supermarkten groter werden, het geld minder waard werd maar, de prijs van producten met de dag duurder wordt en de criminaliteit alleen maar toeneemt, blijft de staats-TV de hoogtepunten van de revolutie herhalen.

Tot overmaat van ramp ging afgelopen week de beste vriend van Venezuela vreemd met de grootste vijand van het land. Cuba en Amerika bleken 18 maanden in het geheim te hebben onderhandeld over de onderlinge banden. Het lijkt er op dat dit ook voor Maduro als een verrassing kwam. Hij moest het nieuws via CNN volgen.

Het is niet de vraag of de Venezolaanse Revolutie overlijdt, maar wanneer dit gebeurt. Lang hoeven we er niet meer op te wachten, sterker nog, het is aannemelijk dat er in het eerste kwartaal van 2015 iets zal gebeuren. Er is geen oplossing voor de hyperinflatie, dalende olieprijzen en oplopende schulden.

Aangezien de huidige oppositieleiders vast zitten of op dit moment strafrechtelijk worden vervolgt door de huidige regering, en daardoor de oppositie uit elkaar gedreven is lijkt een politiek alternatief op de huidige regering op dit moment onmogelijk. De kans bestaat dat de dochter van Chavez, Maria een gooi naar de macht zal wagen, maar het is aannemelijker dat ‘de machtige militairen’ een poging naar de volledige macht gaan ondernemen, met alle gevolgen van dien.

Ik voorzie geen snelle oplossing voor de huidige problemen in Venezuela. Door de diepgewortelde corruptie en verschillende machten zal er lange tijd overheen gaan voordat een nieuwe ‘echte’ leider zal opstaan en lef genoeg zal tonen om de strijd aan te gaan met de ziekte genaamd ‘Corruptie’.