El Salvador heeft onder president Nayib Bukele een strenge strategie ingezet tegen criminele bendes zoals MS-13 en Barrio 18. Deze aanpak, bekend als het ‘Territoriale Controleplan’, werd versterkt nadat in maart 2022 een geweldsuitbarsting 87 levens eiste. De regering kondigde een noodtoestand af, waardoor massaal vermoedelijke bendeleden werden gearresteerd en bepaalde grondrechten werden opgeschort.
Een essentieel element van dit beleid was de constructie van het Centrum voor Terrorismebeheersing (CECOT), een grootschalige gevangenis die in januari 2023 openging met plaats voor 40.000 gedetineerden. Deze instelling werd gebouwd om overvolle gevangenissen te ontlasten en biedt ruimte aan de duizenden personen die tijdens de anti-bendeoperaties zijn opgepakt.
In een bijzondere wending hebben de VS en El Salvador een akkoord gesloten waarbij El Salvador gevangenen uit Amerika opneemt, waaronder Amerikaanse burgers en legaal verblijvende vreemdelingen die voor zware misdrijven zijn veroordeeld. Deze gevangenen worden ondergebracht in faciliteiten zoals CECOT. De overeenkomst werd officieel bekendgemaakt na een gesprek tussen de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio en president Bukele. Volgens Bukele draagt deze regeling bij aan de duurzaamheid van het Salvadoraanse gevangenissysteem.
Op 16 maart 2025 kwam de eerste groep van meer dan 250 vermeende bendeleden aan in El Salvador, voornamelijk van de Venezolaanse bende Tren de Aragua en MS-13. Deze overdracht vond plaats ondanks een Amerikaans rechterlijk bevel dat zulke deportaties tijdelijk tegenhield. De Amerikaanse overheid beriep zich op de Alien Enemies Act uit 1798 om deze uitzettingen te verantwoorden, wat juridische en ethische debatten veroorzaakte.
Critici, waaronder mensenrechtenorganisaties, hebben bezwaren geuit over de situatie in CECOT, met name over overbevolking en vermeende mensenrechtenschendingen. Desalniettemin blijft Bukele’s harde aanpak populair onder de Salvadoraanse bevolking, aangezien het aantal moorden aanzienlijk is gedaald en er een groter gevoel van veiligheid in het land heerst.
Deze samenwerking tussen de VS en El Salvador luidt een nieuwe fase in bij de internationale bestrijding van georganiseerde misdaad en benadrukt de complexe afweging tussen nationale veiligheid en mensenrechten.
Today, the first 238 members of the Venezuelan criminal organization, Tren de Aragua, arrived in our country. They were immediately transferred to CECOT, the Terrorism Confinement Center, for a period of one year (renewable).
The United States will pay a very low fee for them,… pic.twitter.com/tfsi8cgpD6
— Nayib Bukele (@nayibbukele) March 16, 2025