Psst… Miljonair worden met €5000?

Een greep uit de bizarre gebeurtenissen van afgelopen weken in Venezuela. Plus de tip van de week om miljonair te worden: ‘Je moet kopen wanneer het bloed door de straten vloeit’, zei Lionel Walter de Rothschildt al.

Beeld: Michel Baljet

Venezuela verkeert in een zware economische crisis. President Maduro trachtte tijdens een wereldreis bij bondgenoten financiering te vinden terwijl het minimumloon naar 25 euro per maand zakt en de druk vanuit het volk op de straat toeneemt. Snel stijgende prijzen van producten en toenemende tekorten bepalen nu de dag. Terwijl de wereld de andere kant op kijkt maakt de overheid in Venezuela als kat in het nauw haar politieke keuzes. Dat leidt er ondermeer toe dat je sinds een paar dagen voor iets meer dan vijfduizend euro miljonair kunt worden.

De rechter die gearresteerd werd

Afgelopen woensdag werd rechter Ali Fabricio Paredes gearresteerd. Rechter Paredes had een dag eerder drugsbaron Walid “De Turk” Makled veroordeeld tot 14 jaar gevangenisstraf.

Rechter Paredes wordt ten laste gelegd dat hij ”te schappelijk” is geweest in zijn uitspraak tegen Makled. De drugsbaron werd eerder gearresteerd in Colombia. Zowel de Verenigde Staten als Venezuela hadden om zijn uitlevering verzocht. Dit liep politiek hoog op omdat Makled aangegeven had namen vrij te geven van betrokken hooggeplaatste Venezolaanse militairen die betrokken waren bij zijn drughandel. Uiteindelijk werd Makled uitgeleverd aan Venezuela en daar afgelopen week veroordeeld..

Het was niet de eerste keer dat een rechter in Venezuela wordt opgepakt. In 2009 werd rechter Maria Lourdes Afiuni gearresteerd. Subtiel detail is dat het juist rechter Paredes was die de zaak tegen Afiuni behandelde. Half 2013 is ze vrijgelaten maar de aanklacht tegen Afiuni staat formeel vandaag de dag nog steeds.

Critici zeggen dat sinds het aantreden van de huidige regering er nog nooit een uitspraak is geweest ten nadele van de overheid.

Een coup d’etat verijdeld

Afgelopen donderdag heeft de overheid van Venezuela naar eigen zeggen een coup d’etat weten te stoppen voor deze plaatsvond. President Maduro verklaarde dat meer dan 11 personen – waaronder militairen – betrokken waren bij de couppoging. Ook kopstukken van de oppositie zouden betrokken zijn bij de coup, aldus parlementsvoorzitter Cabello.

Volgens bronnen van staatstelevisiezender Telesur was het plan geregisteerd vanuit de Verenigde staten, gesteund door de Amerikaanse overheid en betaald in Amerikaanse dollars. Telesur stelt dat onderdeel van de coup het bombarderen van een aantal tactische doelen was, waaronder hun studio en het presidentieel paleis in Miraflores. Daarnaast moesten diverse personen, onder wie president Maduro, worden vermoord. Een overgangsregering zou al klaar hebben gestaan.

Feitelijke onderbouwing is tot op heden nog niet geleverd.

‘Wie gaat er nou een regering omverwerpen die al gevallen is op haar eigen kracht als gevolg van zijn eigen fouten?’ reageert oppositieleider Jesús Torrealba (MUD) op de aantijging. Namens het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten verklaarde woorvoerderster Jen Psaki ‘Deze nieuwste beschuldigingen zijn net als alle dergelijke voorgaande beschuldigingen belachelijk.’

Het is niet de eerste keer dat president Maduro zegt een moordpoging of een coup tegen te houden. In de kleine twee jaar sinds zijn aantreden zou dat 16 keer gebeurd zijn. Dat is 6 keer minder dan zijn voorganger Hugo Chavez heeft aangegeven een coup of moordpoging voorkomen te hebben in de 14 jaar dat hij president van Venezuela was.

Gebruik van dodelijke geweld tegen demonstranten gelegaliseerd

Door het aannemen van een resolutie is het vanaf 27 januari dit jaar legaal om dodelijk geweld, waaronder vuurwapens, te gebruiken tegen demonstranten. Minister van Defensie Vladimir Padrino Lopez zegt dat de regels aangescherpt zijn wegens het geweld tijdens drie maanden van protesten vorig jaar.

Begin vorig jaar kwamen veel mensen in opstand tegen de regering. Tijdens deze demonstraties zijn er duizenden mensen opgepakt, vele gewonden gevallen en zeker 43 mensen overleden. De nieuwe resolutie leidde tot veel protest, vooral online.

Rocio San Miguel van Control Ciudadano noemt de regels ‘gevaarlijk, vaag en controversieel’. De Venezolaanse ombudsman Tarek Williams Saab zei daarentegen dat de nieuwe regels ‘zeer duidelijk over de progressieve en te onderscheiden vormen van geweld’ waren en dat de nieuwe regels er waren ‘om de rechten en de mensenrechten in demonstraties te beschermen.’ Tijdens protesten in Venezuela afgelopen week verschenen er veel foto’s op Twitter die het gebruik van vuurwapens tegen demonstranten zouden aantonen.

Met militaire bewaking in de rij voor melk

Venezuela is voor 85% afhankelijk van import. Door de grote economische crisis is er een groeiend tekort aan bijna alles, waaronder basisproducten als melk, bloem en suiker. Hierdoor groeien de wachtrijen voor supermarkten en staan mensen uren en soms wel dagen in de rij in de hoop wat boodschappen te doen. Militairen houden de wacht en bepalen de volgorde van de rij. Zij nummeren de armen van wachtenden in een poging om controle te houden.

Ook zwangere vrouwen staan soms uren in de wachtlijn, met alle gevolgen vandien. Zo zou er onlangs een 36 weken zwangere vrouw in Maracaibo in de wachtrij een miskraam hebben gehad. Ook zijn er gevallen bekend waar mensen een pasgeboren kind van anderen huren in de hoop voorrang te krijgen.

Het wachten is niet voor iedereen weggelegd en er ontstaan dan verschillende mogelijkheden om de wachtrij te ontlopen.

Ondernemende Venezolanen staan permanent in de rij om daarna de producten op bestelling of op straat door te verkopen. Een “professionele wachtlijn-maffia”, vindt President Maduro. Hij noemde de handelswijze “ongehoord” , ze zouden over de rug van “zijn mensen” veel geld proberen te verdienen.

‘Elke dag sta ik om 2:00 in de ochtend op en bel ik mijn vrienden om te weten waar ze zijn en te kijken welke producten ik zal kopen om door te verkopen’, zegt Krisbell Villarroel (22) tegen AFP. ‘Mijn klanten zijn mensen die geen tijd of behoefte hebben in een wachtrij te staan. Ze zijn ondernemers, hebben hun eigen leven en genoeg geld om iemand daarvoor te betalen.’ Kribell verdient tussen de 600 en 1200 bolivars (2/5 euro) per dag met in de rij staan, dat is meer dan een universitair afgestudeerde.

Onlangs is het in veel steden verboden om ‘s nachts al in de rij te gaan staan, en kunnen mensen alleen nog – afhankelijk van het laatste nummer van hun identiteitskaart – op bepaalde dagen in rij staan. Door oplopende irritaties ontstaan er regelmatig vechtpartijen in de wachtrijen.

Na het doen van boodschappen houden de problemen voor het winkelende publiek niet op. Regelmatig worden ze van hun boodschappen en persoonlijk bezittingen beroofd door lokale bendes.

Bedrijven genationaliseerd, eigenaren in de gevangenis

Afgelopen weken heeft president Maduro diverse privebedrijven door militairen laten overnemen en genationaliseerd, waaronder het bijna 100 jaar oud familiebedrijf Farmatoda en supermarktketen Dia a Dia. De eigenaren en managers van beide bedrijven zijn tijdens de inbeslagname gearresteerd.

Maduro beschuldigt de eigenaren van Dia a Dia van het achterhouden van voedsel en legt hen ‘destabiliseren van de economie en een poging de regering omver te werpen’ ten laste. ‘Ze voeren oorlog tegen mijn mensen,’ aldus Maduro tijdens de inbeslagname van Dia a Dia. Volgens Luis Viloria, een professor in de economie aan de Universiteit van Zulia is er geen sprake van dat Dia a Dia zich niet aan de regels houdt. ‘Het transport en verkoop van voedsel wordt al stap voor stap gecontroleerd door de overheid. Dit is gewoon een manier om de aandacht van de mensen af te leiden van de echte problemen van het land.’

Dia a Dia laat in een verklaring weten zich niet te kunnen vinden in de keuze van de overheid

‘Onze keten heeft niet meer dan voor 3 dagen voorraad. We vervoeren 197 ton voedsel per dag. (…) Wij hebben alle regels gevolgd. Wij zijn jonge, eerlijke, professionele en hard werkende mensen. Wij staan met onze hoofden omhoog, we willen blijven groeien en onze waardevolle dienst blijven aanbieden aan de armen, elke dag, efficiënt en volgens de wet. Net zoals wij de afgelopen 10 jaar hebben gedaan.’

Maduro stelt dat de “rechtse eigenaren” van Dia a Dia het ‘winkelen voor het volk expres tot een nachtmerrie maken.’ Maduro beloofde in zijn toespraak alle soortgelijke bedrijfseigenaren te arresteren.

Ondertussen bewaken militairen de winkels van Dia a Dia.

Volgens Diego Moya-Ocampos, een analist bij IHS global insight, is de regering begonnen met de voorbereiding voor een sociale explosie. ‘Ze proberen alle sociale onvrede te kanaliseren tegen de privé-sector.’

Op Twitter smeken om medicijnen

Niet alleen in basisproducten zijn er grote tekorten in Venezuela. Ook de medische zorg heeft te lijden onder de economische crisis en de snel afgenomen import van Venezuela. Wachtrijen doen zich ook voor bij drogisterijen. Ook ziekenhuizen komen door deze tekorten in de problemen.

‘Er is een 60 procent tekort aan essentiële medicijnen in Caracas, dit loopt op tot 70 procent op andere plekken in Venezuela’, aldus Freddy Ceballos van Federación Farmacéutica. In december vorig jaar werd bekend dat de overheid 4 miljard dollar schuld had bij internationale farmaceutische bedrijven.

Honderden mensen smeken nu dagelijks via twitter onder de hastag #ServicioPublico om medicijnen, maar deze tweets blijven vaak onbeantwoord. De overheid laat in een verklaring weten dat ‘het ten strengste verboden is voor patiënten en hun families om geneesmiddelen of medische voorraden mee te brengen voor hun behandeling, zelfs als ziekenhuizen niet over de nodige voorraden beschikken.’ Er zijn echter ook verhalen bekend waar de patiënten juist verzocht wordt om eigen materialen als gaas, naalden en handschoenen mee te nemen, anders was behandeling onmogelijk.

‘Ik heb het gevoel dat we in een dictatuur leven. Aan het begin geloofde ik in Chavez, nu zou ik hem niet meer aankijken. Hij is in de beste plek waar je nu kunt zijn.’ Aldus Jose Perez (53) doelend op president Hugo Chavez die een kleine twee jaar geleden aan kanker overleden is. Jose zijn vrouw was een paar dagen voor deze uitspraak overleden omdat hij geen prosthetische slagader meer kon vinden voor haar operatie.

In het universitair ziekenhuis van Caracas zijn de bedden op de hartafdeling leeg. De patiënten zijn naar huis gestuurd. ‘We kunnen niets meer doen’, aldus chirurg Ruben Salse. ‘We hebben geen katheders en geen narcose middelen meer, onze patiënten gaan dood, en wij staan machteloos’, verklaart hij in een interview tegenover de Volkskrant.

‘De overheid doet niets om dit probleem op te lossen, zelfs geen palliatieve zorg’, zegt Antonio Orlando, de voorzitter van de Venezolaanse Vereniging van Distributeurs voor de medische zorg en de tandheelkundige.

Voor 5000 euro ben je een “Bolivarmiljonair”

Venezuela kent meerdere wisselkoerssystemen, afgelopen jaren zijn deze al diverse malen op de schop genomen. Naast de officiële wisselkoers (van 6.3 bolivar voor 1 dollar) bestaat er ook de zwarte markt. Dollars wisselen op de zwarte markt leverde 30 keer meer op dan de door de overheid vastgestelde koers. Bij wet mag alleen de overheid in Venezuela in dollars handelen.

Afgelopen week heeft de overheid een nieuw en derde wisselkoerssysteem genaamd SIMADI (vrij vertaald: Marginale Valuta Systeem) ingevoerd. Volgens minister van financiën Rodolfo Marco ‘een systeem voor het legaal handelen gebaseerd op vraag en aanbod.’ De openingskoers van SIMADI was op de eerste handelsdag net boven de 170 bolivars voor 1 dollar en steeg binnen een werkdag naar 174 bolivars per dollar. Dit terwijl de overheid voor de import van voedsel en medicamenten de koers van 6.3 bolivars op de dollar blijft rekenen.

De verandering zal waarschijnlijk leiden tot miljarden aan afschrijvingen door buitenlandse bedrijven in Venezuela, waaronder General Motors. Naar schatting hebben veertig van de in Venezuela aanwezige Amerikaanse bedrijven een gezamenlijk vermogen van 11 miljard bolivars. Tot de invoering van SIMADI was dat omgerekend tussen de 0,9 tot 1,7 miljard dollar. Sinds afgelopen week is dit vermogen nog maar rond de 6,4 miljoen dollar waard. Andersom betekent het dat elke dollar die ingevoerd wordt 174 bolivars waard is, en dat men voor 5000 euro rond 1 miljoen bolivars kan bijschrijven op zijn of haar rekening.

Met dat miljoen in bolivars kun je ver komen. Zo vlieg je naar de andere kant van het land voor ongeveer 900 bolivars, kun je jouw auto laten voltanken voor 4 bolivars, heb je een butler of een tuinman in dienst voor ongeveer 5000 bolivar per maand en kost een biertje je 20 bolivar. Maar het miljonairsleven in Venezuela niet over rozen, elke dag is er wel weer een nieuwe uitdaging.