Venezuela: De machteloze ‘monopolie’ miljonair

De Nederlandse hoteleigenaar in Venezuela Frank piekert zich suf. Hij wil graag terug naar Nederland, weg van de corruptie en hyperinflatie. Maar het kan niet.

Beeld: Guy Van den Branden

Hij zit rustig maar kijkt wat verward en treurig voor zich uit. In zijn – door hem zelf gecreëerde – veilige omgeving peinst hij over zijn mogelijkheden, of beter gezegd: zijn gebrek aan mogelijkheden. Hij is nu de koning te rijk met zijn hotel, personeel en stapels aan geldbiljetten, maar buiten deze muren is hij een arme Nederlander, die we voor nu Frank zullen noemen. Jaren terug, toen Frank zijn miljoenen die hij verdiende met zijn disco’s in Brabant investeerde in Venezuela kon hij zijn geluk niet op. Nu het land in een crisis verkeert en afglijdt wil hij met zijn dochter weg. Maar het is te laat.

Frank wordt ouder en is ietwat vergeetachtig, soms zo erg dat ik vrees dat hij lijdt aan dementie. Maar de herinneringen van toen zijn er nog. De jonge wilde jaren, alles doen wat god had verboden. De mooiste meisjes, de vriendelijkste mensen, echt ver weg kunnen gaan en voor een tijd in de jungle verdwijnen.

Maar nu heeft een groot deel van zijn vrienden en kennissen het vervallen Venezuela verlaten en zijn anderen overleden. Soms door een natuurlijke oorzaak, maar ook door tekorten aan medicijnen of door misdaad. Het liefst vertrekt Frank ook zelf met zijn dochter terug naar Nederland, maar zijn rijkdommen van hier zijn daar waardeloos.  Frank: ‘Ik ben een monopolie miljonair.’Maar handelen in dollars en euro’s is officieel verboden

Twintig keer zoveel voor hetzelfde geld

Venezuela gaat door een grote crisis. Gigantische inflatie van bijna 64 procent en tekorten op bijna alles wat je kunt bedenken. Misdaad en hoge corruptie woeden als een orkaan over het het land. Waar de overheid van Venezuela de wisselkoers van de dollar op iets meer dan 6 Bolivar waardeert, krijg je er op de zwarte markt momenteel bijna 130 bolivar voor, meer dan 20 keer de oorspronkelijke waarde. Twee weken terug schommelde dit nog rond de 100 bolivar, maar nu lijkt de zwarte markt niet meer te stoppen. De bolivar die je verdient is niet om te wisselen voor dollars omdat dat deze door de overheid worden beheerd, en al zeker niet op de overheid vastgestelde wisselkoers van 6 bolivar.

Daarnaast kun je door de tekorten ze ook niet kwijt, er is bijna niets om in te investeren. Er zijn geen nieuwe auto’s meer en bouwmaterialen zijn schaars. Als iemand al iets verkoopt willen ze er vaak dollars of euro’s voor hebben en zeker geen Bolivars. Maar handelen in dollars en euro’s is officieel verboden.

Een leeg terrein, daar begon het mee. Na zijn snackbar en andere zaken in Venezuela was hij toe aan iets anders. In de jaren daarop stroomde zijn – in Nederland verdiende – miljoenen in de bouw van zijn hotel. Door zijn onwetendheid of misschien wel zijn naïviteit raakt hij veel van zijn geld kwijt aan loze beloftes. Nu, twintig jaar later, bouwt hij nog steeds aan zijn hotel. Althans, dat probeert hij. Twintig kamers zijn al jaren operatief en vijf komen er nog bij.

Zijn hotel is luxe, zeker voor Venezolaanse begrippen. De kleinste kamer kost een half Venezolaans maandloon per nacht. Onder andere door gebrek aan concurrentie zit zijn hotel bijna elke nacht vol, zeker in de weekenden. Schoonmakers, nachtwakers, bouwers, receptionisten, koks en zijn familie staan op de loonlijst. De liefde met zijn vrouw is al een tijdje verre van wat het vroeger was. Hij heeft een dochter en aangenomen zoon.

Het gevaarlijke Venezuela

Het prachtige hotel is een oase van rust in het met vervuilde, gevaarlijke en “op springen staande” Venezuela. Binnen de hekken in door hem gecreëerde bubbel heeft hij alles. Binnen de bijna onvoorstelbaar mooie omgeving leeft hij goed.

Ik ken hem nu een half jaar, onder het genot van een biertje op de straat of een whisky op zijn dakterras praat hij ronduit over zijn leven. Problemen heeft hij weten te relativeren. De –voor Nederlandse begrippen– bizarre situaties lijken nu normaal. Frank: ‘Ik moet een pistool meenemen als ik mijn dochter naar school wil brengen’. Maar voor hem is het genoeg. ‘Troep en vuilnis overal, alles is kapot in dit land. En de toenemende criminaliteit.’ Hij wil terug naar zijn Nederland. Daarbij loopt hij echter tegen een paar problemen op.

Zijn hotel zou gerund moeten worden door zijn aangenomen zoon. ‘Ik kan niet eens op vakantie. Ik moet hier wel zijn, anders wordt het niets hier,’ zegt Frank. Nederlands geld heeft hij niet meer. ‘Waar moet ik van leven? Ik heb geen pensioen opgebouwd, en ben al lang weg uit Nederland.’ Zijn Venezolaans monopoliegeld is niet inwisselbaar en dus waardeloos in Nederland. En dan zijn dochter, de echte liefde in zijn leven. Ze is stil, verlegen, en spreekt een beetje Nederlands. Maar studeren in Nederland, in een andere wereld op zichzelf, is dat verstandig?

Toerisme bestaat niet meer

‘Iedereen besteelt me en trekt me leeg, iedereen wil rijker van me worden.’ Dat is een beetje de gedachte geworden van Frank over de mensen in Venezuela. Volgens hem is alles verslechterd met de komst van het Chavisme en zal het uiteindelijk lijden tot een apocalyps van Venezuela.

Soms belt hij me in paniek op. ‘Ga tanken er is geen benzine meer.’ Of: ‘Michel kijk uit ik denk dat ze je willen gaan beroven.’ Hij is soms ietwat paniekerig. Dat is iets wat er de afgelopen jaren bij hem is ingegroeid.

Buitenlands toerisme bestaat zo goed als niet meer in Venezuela, en daarmee is de komst van dollars en euro’s ook gestopt. Alleen nog de rijke Venezolaan die zich een vakantie kan veroorloven. Isla margarita staat er leeg en vervallen bij in vergelijking met het vakantieparadijs van vijftien jaar terug. Internationale vliegmaatschappijen vliegen bijna niet meer op Venezuela, omdat de overheid voor lange tijd de rekeningen bij de vliegtuigmaatschappijen niet betaald heeft. Het niet betalen van rekeningen door de overheid komt in alle sectoren voor. Dit is één van de redenen voor de grote tekorten op medicijnen, voedsel en andere basisproducten.

Inspectie voor een gratis kamer

Er komt regelmatig een overheidsinspectie in het hotel van Frank, maar niet zo zozeer voor de controle op naleving van de vele regels. Uiteraard weten ze wel iets te vinden om te onderhandelen. Reden van de inspectie van vandaag is dat vanavond één van de directeuren van de immigratiedienst in de buurt is; de inspectie is puur en alleen om een gratis kamer af de dwingen. Die krijgen ze dan ook. ‘Wat moet ik anders?’ Zo gaat het vaak bij zijn hotel. Bouwen- en wonen-inspectie komen langs omdat de burgemeester een gratis kamer nodig heeft. Politie komt omdat een chef een gratis kamer nodig heeft. Guardia national komt omdat een generaal een gratis kamer nodig heeft.

De toekomst

Het ziet er niet goed uit voor hem. De overheid staat niet aan zijn kant. Aan de ene kant mag hij van geluk spreken dat wat van hem is nog steeds van hem is. Het zou niet de eerste keer zijn dat de overheid een hotel, golfbaan of ander in hun ogen ‘kapitalistisch vermaak’ confisqueert en staatseigendom maakt. Afgelopen week heeft president Maduro de belastingen voor luxe producten nog eens flink verhoogd met tussen 15 en 50 procent. Daarnaast ziet het er niet naar uit dat de overheid de valutamarkt binnenkort op een eerlijke manier wil open gooien. Voor nu heeft Maduro, om het volk rustig te houden, de lonen van de eenvoudige man verhoogd met 15 procent en die van de militair met 45 procent.

Maar de inflatie neemt toe, prijzen stijgen snel. En Maduro verliest de eenvoudige man. Zijn populariteit is gedaald tot 30 procent. Het is ook niet de vraag of Venezuela, en daarmee de bolivar gaat standhouden, de vraag is dan ook: hoe lang nog?